Preponska kila
(hernia inguinalis)

se pokazuje kao izbočenje u preponi. Predstavlja 75% svih trbušnih kila a javlja se kod 15% odrasle muške populacije. Znatno je učestalija kod muškaraca nego kod žena (12:1) a njena učestalost raste sa starošću pacijenta: 5-8% za osobe od 25-40 god; 23% kod osoba 60-74 god; > 30% za osobe iznad 80 god. Najviše se javlja izmedju 55-85 godine, češće u desnoj preponi. Prolaz trbušne maramice kroz oslabljeno mesto na preponi formira kilnu kesu. Trbušni organi, najčešće crevo mogu da upadnu u kilnu kesu što uzrokuje otok u preponi. Ako hernija traje duže vreme, može da se spusti u mošnice kada postaje ingvinoskrotalna (hernia inguinoscrotalis). Operacija ingvinalne hernije je najčešća operacija u opštoj hirurgiji na svetu.

Butna, femoralna ili bedrena kila
(hernia femoralis)

se prezentuje izbočenjem u gornjem delu butine sa unutrašnje strane, ispod preponskog ligamenta. Kila se nalazi u kanalu kroz koji prolaze butna arterija, vena i živac kada napuštaju trbušnu šupljinu i ulaze u natkolenicu. Ovo je obično uzak prostor, ali nekada može biti tako velik da kroz njega prolaze organi trbušne duplje. Za razliku od preponske, češće se javlja kod žena (7:1) i ima veći rizik od komplikacija (uklještenje) nego preponska kila.

Pupčana kila
(hernia umbilicus)

se prezentuje kao izbočenje u predelu pupka. Najčešće se javlja kod dece zbog postojanja prirodne slabosti prednjeg trbušnog zida, i u velikom broju slučajeva spontano nestaje kada deca prohodaju. U odraslom dobu, zbog slabljenja mišića može doći do pojave pupčane kile. Nešto je češća kod žena (2:1), a direktni povod je trudnoća i porođaj zbog povećanog opterećenja u ovom području.

Epigastrična kila
(hernia epigastrica)

se javlja kao manje izbočenje u srednjoj trbušnoj liniji (linea alba) između pupka i donjeg rebarnog luka. Ova kila obično sadrži masno tkivo, a vrlo retko creva. Formira se u zoni bele linije, aponeuroze koja spaja dva prava trbušna mišića (rectus abdominis) i često je bolna zbog malog kilnog otvora.

Hernija semilunarne linije ili Špigelova hernija (hernia semilunaris sec. Spiegeli)

retka i teško uočljiva hernija, prolazi kroz aponeutorični sloj smešten između pravog i kosih mišiča lateralno ispod pupčanog nivoa. Može se javiti sa obe strane trbušnog zida kao manji otok odmah lateralno uz lateralni ivicu pravog mišića trbuha.

Postoperativna ili incizionalna kila (hernia incisionalis)

nastaje u predelu ožiljka nakon ranijih hirurških zahvata koji podrazumevaju otvaranje trbušnog zida i duplje, uključujući i minimalno invazivne procedure. Javlja se u oko 20% slučajeva posle operativnog zahvata.

Sportska kila uglavno nastaje usled ponavljajućih ili eksplozivnih pokreta, a posebno tokom onih pokreta koji zahtevaju izvrtanje karlice. Tokom takvih pokreta, dolazi do cepanja ili povrede mekih tkiva koja su odgovorna za ove pokrete. Tetive koje pričvršćuju kose mišiće za stidnu kost su naročito podležne povredama. Te tako su, u većini slučajeva, tetive koje pričvršćuju butne mišiće pocepane ili istegnute.

U naporu da dijagnostifikuje sportsku kilu, lekaru na raspolaganju stoji više dijagnostičkih tehnika. Fizički pregled je neophodan kako bi se isključila i prava kila, koja takođe može biti prouzrokovana sportskom aktivnošću. Fizički pregled podrazumeva pregled i palpaciju – kako bi se osetila povreda i ispitala pokretljivost. Onda kada se fizičkim pregledom ne može utvrditi težina povrede, onda se mora odraditi ultrazvuk, CT ili MRI.

Proces lečenja određuje vaš lekar na osnovu faktora kao što su starost, zdravlje, težina i tip povrede, kao i fizička aktivnost. Kada je reč o težim povredama tetiva, onda je jedino rešenje operacija. Operacija može biti tradicionalna operacija koja se sastoji iz jednog dugog reza ili minimalno invazivni endoskopski postupak. Ako je došlo do povrede inlingvalnog nerva smeštenog u preponama, hirurg prekida nerv tokom operacije kako bi se bolovi pacijenta ublažili. Ovaj postupak se naziva ingvinalna neurektomija.

Bela linija

Trbušni zid je mišićna struktura i ima važne funkcije u držanju tela, stabilnosti trupa i karlice, disanju, kretanju i potpori trbušnih unutrašnjih organa. Adekvatni položaj trbušnih mišića osigurava ove funkcije. Trbušni zid sastoji se od pet uparenih mišića. To su, u prednjoj srednjoj liniji, pravi ili rektusni mišići sa vlaknima koja idu vertikalno, i bočni mišići: spoljašnji kosi, unutrašnji kosi i poprečni, sa kosim i okomitim vlaknima koji se pripajaju za prave mišiće. Desna i leva strana trbušnog zida povezane su preko bele linije. Bela linija ( linea alba ) nastaje kao fuzija omotača trbušnih mišića i sastoji se od trodimenzionalne mreže kolagenskih vlakana. Bela linija ima važnu ulogu u održavanju stabilnosti trbušnog zida. Širina normalne bele linije kreće se od 11 do 21 mm.

Kada se javlja dijastaza

Dijastaza se javlja kod oba pola ali se uglavnom viđa kod žena nakon porođaja. Tokom trudnoće se javljaju progresivne promene koje rezultiraju višesmernim rastezanjem trbušnih mišića i bele linije. Dijastaza nastaje zbog povećanog nivoa hormona koji uzrokuju omekšavanje vezivnog tkiva i slabljenja bele linije kao i mehaničkih naprezanja koja rastući fetus vrši na trbušni zid i pomera trbušne organe. Dijastaza se obično pojavljuje krajem drugog tromesečja trudnoće i nastavlja da se povećava do porođaja. Prirodni oporavak dijastaze traje uglavnom do 8 nedelja nakon porođaja.

Faktori rizika

Faktori rizika uključuju starost tj žene starije od 35 godina, višeplodnu trudnoću, veliku porođajnu težinu deteta, uzastopne trudnoće, gojaznost, prekomerni napor trbušnih mišića u poslednjem tromesečju trudnoće...

Vrste dijastaze

Dijastaza je klasifikovana u zavisnosti od najveće izmerene udaljenosti između rektusnih mišića: (1) blaga dijastaza , 2-3 širine prsta, (2) umerena dijastaza, 3-4 širine prsta i (3) velika dijastaza, razmak uloživ za 4 ili više prstiju. Dijastaza je čest i značajan klinički problem. Mnogi od ovih pacijenata traže pomoć, jer simptomi utiču na njihov kvalitet života. To uključuje kozmetičke nedostatke ( rastegnuta koža, ispupčenje trbušnog zida ) , psihološku nelagodnost (promenjena slika trbuha i tela), fizičku nelagodnost kao što su bolovi u krstima , slabost trbušnog zida i smanjena mišićna snaga trbuha kao i ograničenja tokom fizičke aktivnosti.

Dijagnoza

Posle trudnoće, dijastaza izgleda kao greben ili vekna hleba koja je ispupčena u predelu srednje trbušne linije. Ispupčenje postaje istaknutije prilikom fizičke aktivnosti, sedenja ili hodanja. Vremenom dijastaza se povećava a žena dobija ispupčen i mlitav trbuh i izgleda kao da je „još uvek trudna“.

Lečenje

Lečenje dijastaze prvo koristi konzervativni pristup, odnosno specifične vežbe za trbušne mišiće. One pomažu u održavanju tonusa, snage i kontrole trbušnih mišića, što posledično smanjuje dijastazu. Sve korektivne vežbe uglavnom su u vidu uvlačenja trbušnih mišića umesto izbacivanja ka spolja. Najčešće se primenjuju: program jačanja poprečnih mišića abdomena ili rektusnih mišića, posturalni trening kao i edukacija o odgovarajućim tehnikama ustajanja, hodanja i dizanja tereta. Vežbe su individulizovane i zbog toga od velike važnosti da bilo koji program vežbanja nadgleda zdravstveni radnik. Hirurško lečenje se uglavnom izvodi iz estetskih razloga ( mlitav trbuh, višak kože...) i u osnovi je rezervisano za velike dijastaze, ili kada postoji i udružena kila trbušnog zida (pupčana, epigastrična... ). Postoji nekoliko metoda hirurške korekcije dijastaze : konvencionalna hirurgija sa primenom mrežice, abdominoplastika ili laparoskopska metoda približavanja rektusnih mišića.